Tại sao nói 'Phương pháp Montessori chính là cuộc sống'?

Các bài tập thực hành đời sống là một phần thông tin lớn và cần thiết trong giáo dục Montessori.
Chúng ta hẳn còn nhớ hoặc đang và sẽ chứng kiến mình hoặc con cái mình có một giai đoạn say mê, tập trung và hứng thú thế nào khi chơi các trò chơi mô phỏng hoạt động hàng ngày của người lớn như đun cơm, sắp cơm, quét dọn, tắm rửa, mặc quần áo cho búp bê…Với thuật ngữ hay dùng là 'chơi đồ hàng'.



Phần đa chúng ta - một số người lớn - chỉ nhìn vào và nói là trẻ em thích bắt chước. Từ 'bắt chước' xuất hiện những gì đối tượng lớn nghĩ đối với các hoạt động này, nó đeo ý nghĩa đánh giá thấp trẻ em - chỉ bắt chước làm cho theo đối tượng lớn, những hoạt động như vậy đơn thuần là những trò chơi không có ý nghĩa gì với giáo dục, chỉ để khiến cho chúng vui.

Trẻ em sản sinh ra trong các gia đình kinh tế càng khá giả thì gần như càng được cưng chiều và bị người lớn ức chế gần như hầu hết tới sự tiếp cận của các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL). Đối tượng lớn nghĩ rằng, các hoạt động đó là vô bổ, chẳng có ý nghĩa gì với giáo dục. Con mình sản sinh ra là để khiến cho việc khác, những ngành nghề cao sang, những nghề nghiệp to tát. Chúng phải được dành hầu hết thời gian để học tiếng Anh, học Toán, học thông tin để chuẩn bị cho những mục tiêu tương lai vào đại học, đi du học, có được công việc tử tế, có thu nhập cao, có chỗ đứng trong xã hội, được sống một cuộc sống tràn đầy sung sướng… Thậm chí còn có những trường hợp khi trẻ em cầm lấy cái chổi và tập luyện quét nhà còn bị đối tượng lớn mắng 'Sao để … cho cháu quét nhà!'?

Thật may mắn cho trẻ em được sinh ra ở những gia đình nghèo khó lúc bố mẹ chúng bận lo kiếm cơm tới nỗi không còn biện pháp nào khác là phải để cho chúng thực hiện các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) từ rất sớm.

Học cụ cho các bài tập thực hành cuộc sống thực tiễn đều là những đồ dùng được chọn lựa từ đời sống mỗi ngày tương thích với độ tuổi của trẻ.

Trong Ngôi Nhà Của Trẻ Montessori, chúng tôi dùng thuật ngữ 'các bài tập thực hành cuộc sống thực tế (EPL)' để mô tả những hoạt động đơn thuần hàng ngày mà người lớn hay khiến để duy trì và cải thiện các trạng thái đúng đắn của môi trường sống của đối tượng lớn. Mục đích của người lớn đối với các hoạt động này chỉ đơn thuần mang tính bảo quản và thiết thực. Họ có 'mục đích bên ngoài' và đó chính là mối chú trọng của họ. Họ thực hiện các hoạt động mang tính duy trì và khôi phục này không chỉ đối với các sự vật (hoàn cảnh), mà còn tiến hành đối với con đối tượng (mối quan hệ).

Thực nghiệm là ngay từ khi được sinh ra đời và bước vào môi trường được tạo ra và duy trì bởi đối tượng lớn, em bé đã quan sát và trở nên khẩn trường quen thuộc với các hoạt động duy trì đó bởi chúng là một phần trong các hoạt động mỗi ngày của đối tượng lớn. Các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày của người lớn có thể phân thành ba loại: hoạt động chăm sóc môi trường; hoạt động chăm sóc cá nhân; và những hoạt động ứng xử duyên dáng, lịch thiệp trong đời sống xã hội (giao tiếp).



Không cần nên là một người quan sát được huấn luyện và sáng suốt để có khả năng cảm thấy là con đối tượng trong hình hài em bé từ lúc còn rất nhỏ đã xuất hiện nhu cầu mạnh mẽ không thể chối từ trong việc muốn tham gia vào các hoạt động trên. Trẻ chứng tỏ sự hứng thú mạnh mẽ, muốn là một phần của các hoạt động đó, 'xin để giúp đỡ' tiến hành những hoạt động đó. Chúng ta nên tự hỏi tại sao trẻ lại quá hứng thú trong khi chúng ta làm cho những việc đó phần lớn là bởi nhu cầu bên ngoài thay vì là sự hứng thú thuần khiết bên trong.

Một học cụ Montessori giúp trẻ thực hành các công việc như kéo khóa, cài cúc, buộc dây...

Đối với trẻ nhỏ, những hoạt động này có chức năng cần thiết và mang tính cá nhân. Chúng không phải là những hoạt động mang đặc tính duy trì hay khôi phục môi trường (giống như mục đích của người lớn), mà là đeo đặc tính xây dựng cho chính bản thân trẻ. Những hoạt động thường ngày ấy giúp trẻ phát triển và sáng tạo.

Lúc trẻ thực hiện những hoạt động ấy, trẻ tham gia một phương pháp trọn vẹn và toàn diện. Vì sao trẻ chọn chúng và cái gì lại có sức hấp dẫn không thể cưỡng lại được như thế? Điều gì khiến các hoạt động ấy lại có thể có vai trò phát triển và xây dựng lớn như vậy đối với cuộc sống của trẻ?



Chúng ta phải nhìn nhận được những đặc điểm của những hoạt động này như sau đây:

1. Các hoạt động này rất giản đơn, cụ thể và có mục đích rõ nét. Chúng có quy trình dễ hiểu từ điểm bắt đầu cho đến điểm kết thúc (chỉ trong một khoảng thời gian ngắn).

2. Các hoạt động này có sự nổi bật về mặt tự nhiên, do đó có khả năng nhìn nhận biết, các thao tác dễ dàng được thực hiện trong hiệu quả của trẻ ở giai đoạn đầu đời. Hai đặc trưng này làm cho các hoạt động này trở nên dễ hiểu đối với trẻ.

3. Các hoạt động này đáng thèm muốn, chúng là những lời mời thu hút và hấp dẫn đối với ý chí của trẻ. Trẻ có khả năng thực hiện những vận động cần thiết để trình diễn những hoạt động này theo mục đích và hiểu biết của chúng. Nếu được khiến theo hiểu biết và mục đích như vậy, chúng đem tới sự dẫn đường cho sự tối ưu, kĩ năng tốt hơn không chỉ khoảng các vận động mà còn trong chính bản thân trẻ.

Các hoạt động này còn gồm những cả chức năng tiến triển. Chúng giúp làm mạnh, phát triển và phục vụ trẻ trong nỗ lực của trẻ để làm mạnh và tiến triển nền tảng nhân phương pháp con đối tượng – sự thống nhất giữa quan niệm, ý chí và hành động. Chúng tôi gọi đây là 'sự phối hợp của vận động'.

Chiếc thảm - nơi trẻ sẽ tập trung làm cho việc của riêng mình với sự tập trung và chăm chú đáng kinh ngạc.

Bên cạnh mục đích trực tiếp là để giúp trẻ tăng cường và tiến triển sự độc lập trong việc; thực hiện các hoạt động vận động căn bản, chăm sóc môi trường của mình, chăm sóc bản thân mình, các mối quan hệ xã hội (ứng xử tế nhị và lịch thiệp), Các bài tập thực hành cuộc sống thực tế (EPL) sẽ giúp trẻ củng cố và tiến triển 'sự phối hợp của các vận động' của cơ thể và do đó đặt nền tảng cho sự nhất thể hóa nhân biện pháp.

Lúc nói đến 'sự phối hợp của các vận động', chúng tôi muốn nói đến sự phối hợp của TRÍ TUỆ, Ý CHÍ và CÁC VẬN ĐỘNG tự nguyện. Sự kết hợp của các vận động tự bộc lộ thông qua các vận động được thực hiện một cách có trật tự, duyên dáng và có mục đích. Nó trở thành một dấu hiệu cho thấy sự nhất thể hóa ngày càng tăng của nhân cách - sự hợp nhất và hài hòa của các sức mạnh bên trong của 'TRÍ TUỆ' và 'Ý CHÍ' với các cơ quan thi hành - 'CÁC VẬN ĐỘNG' của cơ thể. Khi thực hiện Các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) cho các mục đích nội tại và tiến triển của mình, ba nguồn sức mạnh cơ bản này đến gần nhau hơn bao giờ hết, tích hợp và xây dựng một nền tảng vững chắc và dài lâu cho sự tiến triển xa hơn nữa.

Những đồ dùng cấp thiết để trẻ học cắm hoa trong một lớp học Montessori.

'CÁC VẬN ĐỘNG' tự nguyện của cơ thể được tiến hành dưới sự lời khuyên của 'TRÍ TUỆ', điều khiển bởi 'Ý CHÍ', các hoạt động được hiểu bởi trí tuệ và được lựa chọn bởi ý chí.

Ngay cả lúc chúng khiến cho việc phối hợp, mỗi nguồn sức mạnh – 'TRÍ TUỆ', 'Ý CHÍ' và 'CÁC VẬN ĐỘNG' tự nguyện – đều tự phát triển và tự cải tiến sức mạnh (riêng rẽ) thông qua việc thực hiện các hoạt động phục vụ sự tiến triển này.

Các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) cũng đem đến những 'hệ quả' tích cực khác theo sau và được gieo vào vùng đất của sự tiến triển. Chúng không phải là mục đích (của các bài tập này), nhưng lại là những hệ quả rất tích cực và đáng mong ước.



1. Làm cho giàu cảm xúc: Hoạt động TRÍ TUỆ và Ý CHÍ (có nghĩa là: tự do chọn lựa và siêng năng thực hiện) – 1 nhu cầu tiến triển – là cấp thiết và được trẻ yêu thích. Tình yêu mà trẻ dành cho các hoạt động này (EPL) chứng tỏ rằng chúng là những hoạt động hữu ích, đồng thời cũng là một hình thức thư giãn của trẻ. Cảm giác của sự hoàn thành các hành động EPL là bước đệm vững vàng cho các hoạt động tiếp theo.

2. ‘Cách mạng' xã hội: Việc các bài tập thực hành cuộc sống thực tế (EPL) được tiến hành trong những năm đầu đời của trẻ, tình yêu của trẻ dành cho chúng và các 'cảm hứng' được truyền tải bởi một số người tiến hành chúng trong môi trường mỗi ngày, khiến trẻ không xem thường các hoạt động này và một số người tiến hành chúng như một nghề nghiệp (người lao động chân tay). Chúng giúp trẻ tiến triển lòng trân trọng thật sự đối với lao động chân tay. Thái độ tích cực này của trẻ sẽ tạo ra một sự tái định hướng về một xã hội 'tự nhiên' và 'hòa bình', thông qua sự thấm hút (các điều tốt) vào trẻ, và tác động đến xã hội tương lai, sẽ giúp bỏ định kiến của người lớn hiệu quả hơn so với bất kỳ cố gắng trực tiếp nào của đối tượng lớn (để loại bỏ định kiến) có thể đạt được.

3. Nhận thức về nhu cầu của môi trường và nhu cầu của bản thân: Một em bé lúc tiến hành các hoạt động này vì mục đích riêng của mình và trong môi trường được chuẩn bị của riêng mình, sẽ tiến triển một thói quen chăm sóc mọi thứ xoay quanh và chăm sóc chính bản thân mình.

4. Các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) được thực hiện một cách tự nguyện và được lặp đi lặp lại cũng sẽ đóng góp đáng kể và 'tự nhiên' cho việc tiến triển thể chất. Các cơ ngô của tất cả cơ thể được tập luyện một biện pháp uyển chuyển, không thiết bị và không phải bởi sức ép bên ngoài như việc huấn luyện thể chất, cũng không phải chỉ được thực hiện như là một chức năng của cơ thể, mà bởi một con người, như một xuất hiện của sự sống của con đối tượng thật sự, được hiểu và có ý chí mục đích. Vì lý do đó chúng được lặp đi lặp lại, thường xuyên hơn bất kỳ hoạt động thể chất nào, mà không mệt mỏi và xì-stress.

5. Chúng giúp trẻ tiến triển trí tuệ và tương tác có trách nhiệm với môi trường của mình, vấn đề này tạo cơ sở nền tảng cho những khám phá phức tạp và trừu tượng hơn sau này.

6. Tạo nên thói quen thực hiện một hoạt động một cách ý thức và có tính xây dựng để lại một 'trải nghiệm' làm toàn bộ các hình thức hoạt động khác (không có ý thức & không có tính xây dựng) trở nên 'nhạt nhẽo'.

7. Chúng cũng giúp trẻ tạo nên thói quen nhận định hoạt động của chính mình một cách khách quan và độc lập không theo quan điểm khen ngợi hay chê bai từ bên ngoài, mà từ sự hứng thú và khao khát sự hoàn chỉnh.

8. Chúng nuôi dưỡng sự tiến triển của ý chí thông qua việc cung cấp cho trẻ cơ hội trí thông minh và công dụng kiến tạo trong việc chọn lựa, quyết định, siêng năng theo đuổi một hoạt động. Sức mạnh ý chí chớm nở ở trẻ phát triển mạnh mẽ hơn thông qua phương tiện là các hoạt động có mục đích. Ý chí mạnh mẽ này sẽ trở nên cấp thiết trong các hoạt động tương lai của trẻ.

9. Có thể là sự tiến triển của trẻ trước đây (0-3) hơi lệch đi do không có điều kiện thuận lợi để tiến triển. Tuy nhiên, với các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL), chúng ta vẫn còn thời gian để khắc phục và điều chỉnh những lệch lạc có thể đó ở giai đoạn tiến triển (3-6).

Bà Maria Montessori ủng hộ những nghề nghiệp có mục đích như là một phương tiện để điều chỉnh các vấn đề như vậy. Và các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) dường như là loại hoạt động đúng để tiến hành tại thời điểm này. khôi phục và duy trì trạng thái bình thường là một đặc điểm quan trọng ở giai đoạn phát triển này.

10. Chúng ta không thể giải thích nổi vẻ duyên dáng trong cử chỉ của một con người nhưng chúng ta có thể cảm thấy được. Việc thực hiện các bài tập thực hành đời sống thực tiễn (EPL) chứng tỏ đây là một nỗ lực trong việc phát triển vẻ duyên dáng trong cử chỉ của một cá nhân.

Các bài tập thực hành đời sống thực tế (EPL) vì thế là phương tiện cho sự phát triển toàn diện. Khi được phân vân, hỗ trợ và thực hiện theo phương pháp này thì chúng đạt được nhiều hơn là những chức năng hữu ích đơn giản. Sẽ không còn có chỗ cho sự phân biệt xã hội và giới tính. Chúng giúp trẻ đặt nền tảng cho một sự tiến triển rộng hơn và sâu hơn và các bài tập thực hành cuộc sống thực tiễn (EPL) là cần thiết để khiến cho được như vậy.

Các bài tập thực hành cuộc sống thực tiễn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc giúp trẻ xây dựng, rèn luyện và duy trì những thói quen tốt cho trẻ.

Bốn nhóm bài tập thực hành cuộc sống thực tiễn trong Montessori

Chức năng mang tính xây dựng của các bài tập thực hành đời sống thực tế (EPL) được hiện thực ở một quy mô rộng lớn, dùng rộng rãi và phổ thông gồm những các mối quan hệ cơ bản giữa trẻ và môi trường từ lúc sinh ra cho đến về sau. Chúng mang lại cho trẻ các cơ hội theo phương pháp chủ động và mang tính cá nhân.

Có bốn nhóm khác nhau của các bài tập thực hành đời sống thực tế (EPL) ảnh hưởng các vấn đề mà trẻ có quyền được nhận sự trợ giúp từ chúng ta để có thể tiến triển bản thân tuân theo sự thôi thúc nội tại và các quy luật sáng tạo tự nhiên.

Bài học trực quan giúp trẻ học phương pháp phân loại rác, bảo vệ môi trường.

Chính sự thôi thúc nội tại và các quy luật sáng tạo tự nhiên sẽ định hướng cho sự hứng thú có lựa chọn của trẻ đối với các hoạt động này. Cũng chính sự thôi thúc và quy luật tự nhiên đó giúp trẻ nhận ra rằng các hoạt động này đáp ứng được nhu cầu của riêng trẻ. Do đó chúng khiến trẻ không thể cưỡng lại nổi việc muốn thực hiện, bất chấp sự hiểu lầm và tắt nghẽn từ môi trường (người lớn).

Bốn nhóm này được thực hiện để Thiết lập, Duy trì và cải thiện hiện trạng của:

1. Các môi trường động và tĩnh (quét bụi, lau chùi, giặt rửa, đánh bóng, chăm sóc cây, động vật…)

2. Cá nhân mỗi người (mặc quần áo, cởi quần áo, tắm rửa, chải chuốt)

3. Các mối quan hệ xã hội (chào hỏi, đề nghị, chấp nhận, xin lỗi,…).

4. Các vận động căn bản (cầm nắm, khuân vác, đặt xuống, nhặt lên,… Toàn bộ mọi thứ, đi bộ, ngồi xuống, đứng lên,…)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét